IPX มาตรฐานความอึด ไม่รู้คือเชย

เดี๋ยวนี้เวลาจะซื้อมือถือ สมาร์ทโฟน หูฟัง หรือแม้แต่เครื่องประดับ เราก็จะต้องได้ยินคำว่า IPX โน่น IPX นี่ IPX นั่น รายละเอียดที่เค้าโฆษณากันมาก็หลากหลาย แต่เอาจริงๆ มันคืออะไร ต่างกับคำว่า Water Proof และ Water Resistant ยังไง … ม่ะ เรามารู้กันดีกว่าว่ามาตรฐาน IPX มันคืออะไรกัน

Cr. https://www.youtube.com/watch?v=e0SrxkQCJY8

เนื้อหาอาจจะหนักหน่อย แนะนำให้ไปกินกาแฟกันก่อนนะฮะ 😛

ชื่อเต็มของ IPX มาจาก Ingress Protection Marking หรือ International Protection Marking แปลตรงตัวก็คือ มาตรวัดการป้องกันสิ่งแปลกปลอม ส่วนเจ้าตัว X นี่เค้าจะใช้ระบุแทนที่ด้วยตัวเลข อย่างเช่น IP5, IP58, IP7

Cr. https://en.wikipedia.org/wiki/IP_Code

สำหรับเจ้าตัว X นี่มันก็จะถูกแบ่งออกเป็นเลข 2 หลักครับ

หลักที่ 1 (ตัวหน้า) เป็นเลขแสดงความต้านทานต่อของแข็ง (Solid Particle Protection) เช่น ฝุ่น, หิน และอื่นๆ ที่เป็นของแข็ง มีค่าเริ่มตั้งแต่ 0 ถึง 6 และอาจมีมากขึ้นในอนาคต

NOTE: อย่าเพิ่งสับสนกับการทนทานต่อการขูดขีดนะครับ มันคนละเรื่องกัน

ส่วนหลักที่ 2 (ตัวหลัง) เป็นตัวชี้วัดความต้านทานต่อของเหลว (Liquid Ingress Protection) หลักๆก็คือ น้ำ ครับ แต่เป็นน้ำในลักษณะที่ต่างกัน อย่างเช่นน้ำหยด จุ่มน้ำ น้ำแรงดันสูง เป็นต้น ค่าจะเริ่มตั้งแต่ 0 ถึง 9K และอาจจะมีเพิ่มในอนาคต

อ่ะ ดูเป็นรูปง่ายกว่าเนอะ

Cr. https://www.bluesea.com/resources/117

เพราะงั้นเลข IP58 ไม่ได้หมายความว่ามันเป็นลำดับที่ 58 นะครับ มันคือ ต้านทานของแข็งระดับ 5 และ ต้านทานของเหลวระดับ 8 ตามลำดับครับ

ค่าพวกนี้จำง่ายๆ ก็คือยิ่งมากก็จะยิ่งอึดครับ ส่วนค่าเริ่มแรกที่ 0 นี้คือ ไม่ป้องกันอะไรเลย จุ่มน้ำเจอฝุ่นแล้วบ้านบึ้มทันที

อยากอ่านรายละเอียดเต็มๆก็ไปที่นี่เลยจ้ะ IP Code – Wikipedia

เรตติ้ง IPX ที่เน้นแค่ของเหลวใช้กันหลากหลายกว่า

ในปัจจุบันเพื่อให้ง่ายกับคนทั่วไปหลายๆบริษัทจะเลือกทดสอบโดยคำนึงถึงการกันของเหลวเป็นหลัก ก็จะมีเรตติ้ง อย่างเช่น IPX5, IPX7, IPX8 ซึ่งใช้เพื่อเน้นประสิทธิภาพในการกันน้ำเป็นหลัก … เจ้าตัว X ในที่นี้ก็หมายความว่ากันพวกของแข็ง ฝุ่นต่างๆ ได้นะ แต่ละไว้ในฐานที่เข้าใจ ไม่ได้ระบุนะว่าเท่าไหร่ ใครทะลึ่งเอาฝุ่นทรายไปอัดใส่ก็ตัวใครตัวมันไม่มีประกัน

ได้เวลาทดสอบความรู้ มาดูตัวอย่างกันดีกว่า

iPhone 7 และ iPhone 7 Plus ได้รับ IPX ในระดับ IP67 … ก่อนหน้านี้หลายคนคงนึกว่า “โอ้โห แม่เจ้า นี่มันได้รับเรตติ้งลำดับที่หกสิบเจ็ดเลย เช็ดโด้” … ตอนนี้เราก็ได้รู้แล้วว่ามันไม่ใช่จ้า IP67 มันหมายความว่า มันทนต่อฝุ่นชนิดที่ไม่มีฝุ่นใดๆหลุดเข้าไปในเรื่องได้แน่นอน และ เอาจุ่มน้ำได้ลึกได้ 1 เมตรโดยที่ไม่เกิดปัญหา แต่ถ้าจุ่มลึกเกิน 1 เมตรหรือโดนน้ำแรงดันสูงเข้าไปก็กลับบ้านเก่าทันที

Sony Xperia Z series และอีกหลายตัว ได้รับเรตติ้ง IPX8 คือทนทายาด จับจุ่มน้ำนานนนนนนนก็ไม่เป็นอะไร แต่ไม่ได้บอกว่าสามารถกันฝุ่นผงเล็กๆได้ในระดับใด ส่วนใหญ่ก็ประมาณระดับ 5

Plantronics BackBeat FIT หูฟังตัวนี้ไม่ธรรมดา ได้รับเรตติ้งระดับ IP57 (เรียกว่า IPX7 ก็ได้) ก็หมายความฝุ่นอาจจะเข้าไปในหูฟังได้นะ ถ้าเอาจุ่มน้ำไม่เกิน 1 เมตรหรือล้างน้ำเนี่ยน้ำไม่เข้าแน่นอน

แล้วอุปกรณ์ที่ไม่ได้มีค่า IPX บอกไว้หมายความว่ายังไง?

ตอนนี้ในหลักสากลเค้าใช้เรตติ้ง IPX ในการบอกความอึดของอุปกรณ์ที่ต้องทนทานต่อการใช้งานในสภาพแวดล้อมต่างๆ ถ้าไม่ได้มีค่า IPX ระบุ ก็หมายความว่าอุปกรณ์ชิ้นนั้นไม่ได้ถูกออกแบบมาให้ใช้งานแบบอึดถึกนัก

สรุป เจ้า IPX นี่คือมาตรฐานที่สร้างขึ้นเพื่อบ่งชี้ถึงความทนทานของอุปกรณ์หรือสิ่งของนั้นๆ ซึ่งมาตรฐานนี้จะมีการทดสอบกับทั้งของแข็ง และของเหลว ก็ถือว่าครอบคลุมและเข้าใจง่ายกว่าใช้คำอธิบายเป็นภาษาคนเหมือนสมัยก่อน อย่างคำว่า Water resistant และ Water proof

แถมท้าย

Water resistant และ Water proof ต่างกันยังไง?

ถ้าเราแปลความหมายจากศัพท์มันก็ไม่ต่างกัน แต่จริงๆ แล้วสองคำนี้แปลต่างกันครับ

Water proof Water resistant หมายความว่ามีความสามารถในการทนน้ำได้ แต่ไม่สามารถกันน้ำได้ ยกตัวอย่างเช่น เหงื่อไหลไปโดน โดนฝนน้ำนิดหน่อย เอาผ้าชุบน้ำเช็ด หรือบางทีเปิดน้ำก็อกล้าง ก็จะไม่เป็นอะไร

Water resistant Waterproof คือมีความสามารถในการกันน้ำและต้านทานไม่ให้น้ำเข้าไปภายในอุปกรณ์ได้ เช่น ใส่ว่ายน้ำได้เป็นต้น

[UPDATE: แก้ไขเรื่อง Waterproof กับ Water resistant ครับ จำมาสลับกัน :)]

มาตรฐานเหล่านี้เข้าใจไม่ยาก ลองไปดูอุปกรณ์ที่มีแล้วทำความเข้าใจกันมันดู ใช้งานให้ถูกวิธี รับรองว่าใช้งานได้ยาวนานขึ้นหลายเท่าตัว